Beroepshalve hou ik mij onder meer bezig met identiteit (zie elders op deze site). Onze naam – in Nederland bestaat deze meestal uit een of meer voornamen en een achternaam – vormt daarvan het belangrijkste bestanddeel. Veel mensen hebben tegenwoordig ook allerlei virtuele namen – dikwijls om anoniem te kunnen rondspoken op het internet – maar we mogen nog zo veel cybernamen of digitale identiteiten hebben, in het niet-virtuele leven is de naam die we bij onze geboorte meekrijgen, onze enige echte naam. Voor identificatie- en registratiedoeleinden speelt vooral de achternaam een belangrijke rol, maar in de dagelijkse menselijke communicatie is het de voornaam die de eerste viool speelt.

Die voornaam zegt vaak meer dan alleen je voornaam. Hij kan iets zeggen over de tijd waarin iemand leeft, want bepaalde namen zijn populair in bepaalde tijden. Ook geeft de voornaam vaak informatie over iemands religie of over het sociale milieu waaruit iemand afkomstig is. ‘Haal die cementkuip effe op, Roderick’, zul je niet gauw horen op een bouwplaats, evenmin als ‘Heb jij nog iets aan de discussie toe te voegen, Rowdy?’ in de directiekamer van een financiële dienstverlener.

Een naam kan aanleiding zijn tot vooroordelen. Iedereen weet dat de naam Mohammed in een cv de kansen voor een uitnodiging op een sollicitatiegesprek bij sommige bedrijven er niet groter op maakt. Maar ook typisch Nederlandse namen kunnen bepaalde associaties oproepen. Ouderwetse Hollandse namen als Gijs, Teun of Tjeerd zijn bij tijd en wijle populair, maar worden eveneens bij tijd en wijle als iets minder verheven beoordeeld dan andere namen.

Onze naam is ons meest in het oog springende label, meer nog dan ons uiterlijk, onze leeftijd, ons beroep of onze persoonlijkheid. Onze naam is ons eeuwige etiket. Het zijn de ouders die dat etiket invullen. Sommige ouders zouden dus best een beetje meer mogen opletten bij het kiezen van een voornaam voor hun kind. Hoe meer informatie een naam geeft over iemands achtergrond, hoe groter de kans voor hem of haar dat bepaalde maatschappelijke paden minder toegankelijk blijven.