In het Nederlands worden samenstellingen aaneengeschreven. Een samenstelling is een samenvoeging van twee of meer lexemen, zeg maar gewoon woorden, die ook zelfstandig kunnen voorkomen. Het is dus contrastrijker en milieueis en niet contrast rijker en milieu eis, hoe onduidelijk en mismaakt het resultaat er ook uit kan komen te zien. Als reden voor het aan elkaar schrijven van samenstellingen wordt gewoonlijk aangevoerd dat een samenstelling een accenteenheid vormt. Een samenstelling klinkt dus als één woord, met één lettergreep die de hoofdklemtoon draagt.
Om een al dan niet lange samenstelling niet al te ondoorzichtig te laten worden, mag je ter verduidelijking een of meer streepjes tussenvoegen. Waar, dat mag je meestal zelf weten. In plaats van hoekentree mag je dus ook hoek-entree schrijven. Zo zijn er nog veel meer regels om samenstellingen een beetje behapbaar te houden.
Sommige mensen beschouwen het als een sport of zelfs als hun roeping om foute, want los van elkaar geschreven samenstellingen op te sporen in bladen, websites, reclameuitingen en andere openbare uitingen. Die worden dan verzameld op websites of uiteengezet in verontwaardigde en hilarische brieven aan redacties. Waar een normale sterveling lange afstandsloper gewoon interpreteert als iemand die lange afstanden loopt, zien dergelijke muggenzifters schuddebuikend een afstandsloper voor zich die lang van stuk is. Of is het een lang persoon die op afstand sloopt?
Kennelijk druist het aan elkaar plakken van woorden in tegen het taalgevoel van nogal wat mensen, want we zien samenstellingen toch wel erg vaak los van elkaar geschreven worden. Geen wonder, want taal kent het verschijnsel analogie. Taal neigt van nature naar het stroomlijnen van woord- en grammaticale constructies. De delen van een samenstelling komen ook – zelfs veel vaker – los van elkaar voor. Dezelfde woorden nu eens aan elkaar vast, dan weer los schrijven is taalpsychologisch strijdig. En dus doen mensen met de woorddelen in een samenstelling wat ze het vaakst doen: los schrijven.
Los geschreven samenstellingen kunnen ook een duidelijker woordbeeld opleveren. Klusjesmannen verrichten doorgaans ingewikkelde werkzaamheden die ze bij voorkeur zo uiteengeplozen mogelijk op de achterkant van hun klussenbus vermelden. En hoe je het ook wendt of keert, een eindje achter een klussenbus rijdend is een op de achterkant geschilderde samenstelling die los van elkaar geschreven is, toch heus duidelijker te lezen dan wanneer er een woordslinger van zeven of acht lettergrepen op gekalkt zou zijn. Als die er al op zou passen.
Veel mensen geven de schuld van het niet aaneenschrijven van samenstellingen aan het Engels. Zoals velen weten en minstens evenzovelen betreuren, ontleent het Nederlands tegenwoordig erg veel woorden en termen uit het Engels, zo ook samenstellingen. Anders dan in het Nederlands, worden de delen van een samenstelling in het Engels los van elkaar geschreven. Dus wat te doen met die Engelse samenstellingen die van over de Noordzee in ons puristisch kakellandje terechtkomen? Die blijven zoals ze zijn, maar worden onderworpen aan dezelfde gedrochten van Nederlandsesamenstellingspellingregels, zodra er een Nederlands woorddeel aan wordt toegevoegd. Het is dus human resources, maar humanresourcesafdeling. Maar is het nou human resources manager of humanresourcesmanager? Het laatste, want het woord manager is weliswaar een leenwoord uit het Engels (dat het weer via het Frans uit het Latijn heeft), maar intussen zo ingeburgerd dat het als een Nederlands woord wordt beschouwd.
Bij ontleningen wordt overigens met twee maten gemeten, want bij samenstellingen met anders- dan Engelstalige woordgroepen moet een streepje worden gehanteerd tussen de anderstalige delen. Het is dus ad-interimmanager en niet adinterimmanager. Van beide knutsels krijgen classici een acute koliek, maar dat terzijde. Minder verkrachtend zou zijn ad interim-manager.
Tegenwoordig zijn er ook nogal wat mensen die in een internationale setting dan wel veel met buitenlandse contacten werken en voor hun werk hetzelfde jargon moeten bezigen in zowel een Nederlandse als Engelse context. Dat betekent dat zij het ene moment content management system moeten schrijven, maar in een volgend berichtje contentmanagementsysteem. Dat vergt toch echt een beetje te veel (of is het teveel?) van hun goede bedoelingen. Dat geldt ook voor al die klusjesmannen en andere burgers, boeren- en buitenlui die geen boodschap hebben aan betweters, muggenzifters en hilariteitzoekers, maar gewoon op intuïtieve wijze hun boodschap willen overbrengen.
Laten we allemaal de Engelse ziekte krijgen!